Tổng quan về bệnh viêm ruột và cách phòng ngừa bệnh

1. Bệnh viêm ruột là gì?

Viêm ruột (Inflammatory Bowel Disease - IBD) là thuật ngữ chung để chỉ một nhóm bệnh lý liên quan đến tình trạng viêm mãn tính ở đường ruột. Hai loại chính của bệnh viêm ruột là:

• Bệnh Crohn: Có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của ống tiêu hóa, từ miệng đến hậu môn, nhưng phổ biến nhất ở đoạn cuối ruột non và ruột già.

• Viêm loét đại tràng: Tập trung chủ yếu ở lớp niêm mạc của đại tràng (ruột già) và trực tràng.

Viêm ruột thường gây ra những cơn đau bụng, tiêu chảy, và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.

Viêm ruột là bệnh lý liên quan đến tình trạng viêm mãn tính ở đường ruột. 

2. Nguyên nhân gây ra bệnh viêm ruột

Dù nguyên nhân chính xác của bệnh viêm ruột vẫn chưa được xác định rõ ràng, có một số yếu tố đã được nghiên cứu và được cho là có vai trò trong việc gây ra bệnh, bao gồm:

• Yếu tố di truyền: Người có tiền sử gia đình mắc bệnh viêm ruột có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, cho thấy yếu tố di truyền có thể góp phần vào bệnh.

• Hệ miễn dịch bất thường: Một số nghiên cứu cho thấy hệ miễn dịch của người mắc viêm ruột có phản ứng quá mức với vi khuẩn và vi rút có lợi trong ruột, dẫn đến tình trạng viêm mãn tính.

• Yếu tố môi trường: Ô nhiễm, hóa chất độc hại, và thói quen ăn uống không lành mạnh (như chế độ ăn ít chất xơ và nhiều chất béo) cũng là những yếu tố có thể gia tăng nguy cơ mắc bệnh viêm ruột.

• Lối sống: Hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia và căng thẳng kéo dài có thể làm tăng nguy cơ viêm ruột hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.

3. Biểu hiện của bệnh viêm ruột

Viêm ruột có những triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và vị trí bị viêm. Một số biểu hiện phổ biến của bệnh viêm ruột bao gồm:

• Đau bụng và co thắt: Thường xuất hiện ở vùng bụng dưới và có thể đi kèm với cảm giác khó chịu.

• Tiêu chảy mãn tính: Triệu chứng này thường xuyên xảy ra ở người mắc viêm ruột, đặc biệt khi có viêm loét đại tràng.

• Xuất huyết tiêu hóa: Đi ngoài ra máu là biểu hiện nguy hiểm và cần được chú ý.

• Mệt mỏi và suy nhược: Người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi do mất nước, mất máu và không hấp thụ đủ dưỡng chất.

• Sút cân không rõ nguyên nhân: Viêm ruột ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa và hấp thụ, gây ra hiện tượng sút cân bất thường.

Ngoài ra, một số người bệnh có thể gặp các triệu chứng khác như buồn nôn, nôn mửa, sốt và có các vấn đề về da, mắt hoặc khớp.

Xuất huyết tiêu hoá là một trong những biểu hiện của bệnh viêm ruột.

4. Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm ruột

Mặc dù nguyên nhân chính xác của bệnh viêm ruột vẫn còn đang được nghiên cứu, một số yếu tố được xác định là làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:

• Di truyền: Người có người thân mắc bệnh viêm ruột sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

• Tuổi tác: Bệnh thường được chẩn đoán ở những người trẻ tuổi, từ 15 đến 30 tuổi.

• Hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh Crohn và làm trầm trọng thêm các triệu chứng.

• Sử dụng thuốc kháng sinh: Sử dụng kháng sinh trong thời gian dài hoặc không đúng cách có thể ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột, tạo điều kiện cho viêm ruột phát triển.

• Nhiễm trùng ruột: Một số loại vi khuẩn và vi rút có thể gây ra hoặc làm nặng thêm tình trạng viêm ruột.

5. Phương pháp phòng ngừa bệnh viêm ruột

Dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn bệnh viêm ruột, một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ và hạn chế tình trạng viêm. Dưới đây là những phương pháp phòng ngừa hiệu quả:

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn giàu chất xơ từ rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, và thực phẩm ít chất béo có thể giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ và đường tinh chế để giảm nguy cơ viêm.

• Quản lý căng thẳng: Căng thẳng kéo dài có thể tác động tiêu cực đến hệ tiêu hóa, nên thực hành các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền, hoặc tập thể dục đều đặn để giảm căng thẳng.

• Bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia: Hút thuốc lá và uống nhiều rượu bia có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm ruột. Bỏ thuốc và giảm rượu bia sẽ giúp bảo vệ hệ tiêu hóa.

• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân hoặc béo phì là yếu tố có thể gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến viêm ruột. Tập thể dục và ăn uống điều độ giúp duy trì cân nặng lý tưởng.

• Sử dụng thuốc kháng sinh đúng cách: Chỉ sử dụng kháng sinh khi cần thiết và theo chỉ dẫn của bác sĩ để tránh ảnh hưởng đến hệ vi sinh trong ruột.

• Thường xuyên khám sức khỏe: Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, từ đó có các biện pháp can thiệp kịp thời nếu có nguy cơ mắc bệnh viêm ruột.

Bệnh viêm ruột là một bệnh lý mãn tính phức tạp và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Để giảm nguy cơ mắc bệnh, bạn nên duy trì lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống hợp lý, và thăm khám sức khỏe định kỳ. Nếu gặp bất kỳ dấu hiệu nào của viêm ruột, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có biện pháp điều trị kịp thời.